viernes, 5 de marzo de 2010






Sir Isaac Newton (1643-1727) foi un físico, filósofo, inventor, alquimista e matemático inglés, autordos Philosophiae naturalis principia mathematica, máis coñecidos como os Principia, onde describiu a lei de gravitación universal e estableceu as bases da MecánicaClásica mediante as leis que levan o seu nome.



Entre outros descubrimentos científicos, destacan os traballos sobre a natureza da luz e a óptica (que se presentan principalmente na súa obra Óptica (libro) e o desenvolvemento do cálculo matemático.



Foi o primeiro en demostrar que as leis naturais que dirixen o movemento na Terra e as que dirixen o movemento dos corpos celestes son as mesmas.


A súa obra é culminación da Revolución científica. Entre os seus achados científicos atópanse os seguintes:


  • Teoría corpuscular de la luz

  • Desarrollo del Cálculo diferencial e integral

  • Ley de la gravitación universal

  • O descubrimento de que o espectro de cor que se observa cando a luz branca pasa por un prisma é inherente a esa luz, en lugar de provir do prisma (como fora postulado por Roger Bacon no século XIII)

  • A súa argumentación sobre a posibilidade de que a luz estivese composta por partículas.

  • O seu desenvolvemento dunha lei de convección térmica, que describe a taxa de arrefriado dos obxectos expostos ao aire; os seus estudos sobre a velocidade do son no aire; e a súa proposta dunha teoría sobre a orixe das estrelas.

Newton comparte con Leibniz o crédito polo desenvolvemento do cálculo integral e diferencial, que utilizou para formular as súas leis da física.

Tamén contribuíu noutras áreas da matemática, desenvolvendo o teorema do binomio

O matemático e físico matemático Joseph Louis Lagrange, dixo que " Newton foi o máis grande xenio que existiu e tamén o máis afortunado xa que so se pode encontrar unha vez un sistema que rixa o mundo"


sábado, 27 de febrero de 2010



Galileo Galilei (Pisa, 15 de febreiro de 1564 - Florencia, 8 de xaneiro de 1642), foi un astrónomo, filósofo, matemático e físico que estivo relacionado estreitamente coa revolución científica. Que como xa explicaramos, na anterior entrada sobre galileo, este tivo moitas dificultades para poder desenvolver todo o seu coñecemento e investigacións.



Eminente home do Renacemento, mostrou interese por case todas as ciencias e artes (música, literatura, pintura).




Os seus logros inclúen a mellora do telescopio, gran variedade de observacións astronómicas, a primeira lei do movemento e un apoio determinante para o copernicanismo. foi considerado como o «pai da astronomía moderna», o «pai da física moderna» e o «pai da ciencia».

O seu traballo experimental é considerado complementario aos escritos de Francis Bacon no establecemento do moderno método científico e a súa carreira científica é complementaria á de Johannes Kepler.
O seu traballo considérase unha ruptura das asentadas ideas aristotélicas e o seu enfrontamento coa Igrexa católica Romana adoita tomarse como o mellor exemplo de conflito entre a autoridade e a liberdade de pensamento na sociedade occidental.

jueves, 25 de febrero de 2010



Nicolás Copérnico (1473,Torun, Prusia, Polonia-1543,)Frombork, Prusia, Polonia); foi o astrónomo que estudou a primeira teoría heliocéntrica do Sistema Solar.





O seu libro, "De revolutionibus orbium coelestium" (das revolucións das esferas celestes), é concibida como o punto inicial ou fundador da astronomía moderna, ademais de ser unha peza crave no que se chamou a Revolución Científica na época do Renacemento.






Copérnico era matemático, astrónomo, xurista, físico, clérigo católico, gobernador, administrador, líder militar, diplomático e economista.



Xunto coas súas extensas responsabilidades, a astronomía figuraba como unha distracción. Pola súa gran contribución no campo da astronomía, en 1935 decidiuse na súa honra chamarlle «Copernicus» a un cráter lunar visible coa axuda de binoculares, situado no Mare Insularum.







O modelo heliocéntrico é considerado como unha das teorías máis importantes na historia da ciencia occidental.

sábado, 20 de febrero de 2010


Johannes Kepler
(1571-1630) Alemaña.


Foi profesor de astronomía e matemáticas na Universidade de Graz ata que se convertiu no axudante do astrónomo danés Tycho Brahe no seu observatorio de Praga.


Ó ano de prestar de axundante de axudante morreu Bhahe e asumiu o cargo como matemático imperial e astrónomo da corte imperial Adolfo III .



Os seus principais traballos e obras matemáticas son :

  • Seus comentarios sobre o movemento de Marte

  • Tratado sobre : cométalos, nova estrela (NOVA) e óptica.

  • Táboas Rudolfinas, onde compila os resultados obtidos a partir das observacións de Tycho Brahe e as súas propias teorías.

Estudando o problema do movemento do planeta Marte, Kepler chegou á conclusión de que a súa órbita debía ser algún tipo de óvalo, e de inmediato demostrou que a máis simple das curvas en forma de óvalo, a elipse, satisfacía as observacións do mellor modo posible sempre que se asumise que o Sol estaba nun dos seus focos.(Primeira Lei de Kepler)






Tamén se deu conta de que o planeta movíase máis rápido cando estaba máis cerca do Sol e máis lento cando estaba máis afastado, de tal modo que a superficie descrita (varrida) pola liña recta que conecta ao Sol con Marte é sempre proporcional ao tempo.(Sengunda Lei de Kepler)


E por úlimo sen ser menos importante, Kepler a partir das afirmacións anteriores chega á súa Terceira Lei, que afirma correctamente que o cociente entre o cadrado lo tempo que emprega un planeta en dar unha volta completa ó redor do Sol (período, T) e o cubo do semieixe maior da súa orbita, r, e o mesmo para todos os planetas: T2/r3 = k




Ó final da súa vida lamentábase de que un home da súa sabedoría, tivese demencia senil, chegando ata a afirmar que "as mareas viñan motivadas por unha atracción que a lúa exercía sobre os mares...", un feito que foi demostrado anos despois da súa morte.




Restos da estrela de Kepler, a supernova SN 1604:










jueves, 11 de febrero de 2010

Unha kepleriana no século IV . Hypathia


Como ben poidemos observar que na recente película estreada o pasado 9 de outubro, ÁGORA, a súa trama é o proceso intelectual polo que Hypathia pasa do geocentrismo de Ptolomeo ao heliocentrismo de Aristarco e de aí, finalmente, ás órbitas elípticas de Kepler.
Hytaphia ,(Alexandría) foi unha filósofa e mestra neoplatónica grega, natural de Exipto.Filla e discípula do astrónomo Teón. Destacou:nas matemáticas e na astronomía,

Seguidora de Plotino, cultivou os estudos lóxicos e as ciencias exactas, levando unha vida ascética.

Educou a unha selecta escola de aristócratas cristiáns e pagáns que ocuparon altos cargos, destacan o bispo Sinesio de Cirene, Hesiquio de Alexandría e Orestes, prefecto de Exipto no momento da súa morte.



Considerada a primeira muller matemática que escribiu sobre xeometría, álxebra e astronomía, mellorou o deseño dos primitivos astrolabios e inventou un hidrómetro.
Hipatia morreu a unha idade avanzada, linchada por unha turba de cristiáns.


O seu asasinato produciuse no marco da hostilidade cristiá contra o declinante paganismo e as loitas políticas entre as distintas faccións da Igrexa, o patriarcado alejandrino e o poder imperial, representado en Exipto polo prefecto Orestes, ex alumno da filósofa.


A figura de Hipatia converteuse nun verdadeiro mito: desde a época da Ilustración preséntalla como a unha "mártir da ciencia" e símbolo do fin do pensamento clásico ante o avance do Cristianismo.

viernes, 11 de diciembre de 2009




“Vida de Galileo”. A obra de Bertolt Brecht (1898-1956) abarca moi ben diversos xéneros. Exiliado pola barbarie nazi, sempre procurou un teatro innovador: substituír a intensidade emocional ligada ó teatro tradicional polo alongamento reflexivo e a observación crítica a través do distanciamento. O seu legado literario exerceu unha influencia decisiva durante a segunda metade do século XX.


O tema da obra é a eterna loita entre a fe e a razón, entre o dogmatismo da tradición e a procura da verdade a partir do método científico (asentado na unión de enunciados hipotéticos, pero coa súa correspondente e esixible verificación experimental). É o relato, unha vez máis, da escisión entre “mito” e “logos”, neste caso representado polas obstinadas posicións da Igrexa (e do seu “brazo armado”: a Inquisición) fronte ao libre pensamento e investigación, representados por Galileo.


Resumo.


Galileo a través das observacións realizadas a través do telescopio observa os “satélites” de Júpiter. De aí deduce que non só poden xirar obxectos celestes ao redor da Terra e que, polo tanto, a Terra non é obviamente o centro de todo o sistema planetario. Así pois, a hipótese heliocéntrica de Copérnico pode ser lexítimamente defendida. Ao escribir a súa investigación na lingua do pobo (e non en latín), o pobo tamén poderá ter acceso á mesma. Dese modo, o pobo –a partir dese coñecemento científico- poderá tamén dubidar non só das verdades establecidas referidas á ciencia senón tamén da súa situación social. Dubidará dos seus amos, de Deus, da súa salvación… Por iso a igrexa obriga a Galileo a retractarse. A súa teoría científica ten repercusións moito máis alá das meramente científicas: pode alterar a orde social e con ela os privilexios dos poderosos, do poder da Igrexa sobre a sociedade. Posteriormente vivirá sometido e vixiado pola Igrexa. Será coidado pola súa filla, sempre fiel devota, á cal –sen embargo- Galileo nunca se interesou en ensinarlle o seu traballo. Malia esta situación, en secreto, redactará o seu derradeiro libro o cal verá a luz a través dun vello aprendiz… Iniciarase así unha nova época para a astronomía, para a ciencia, e… para a sociedade.


Comentario.


Brech, a través desta obra pon en evidencia á Igrexa como o estamento que impide que a sociedade avance. Galileo escribe un libro no que demostra a veracidade do sistema heliocéntrico, de forma que anula o sistema xeocéntrico que desde os tempos de Aristóteles ou de Ptlomeo predominaba. Pero como declara Galileo: “porque sexan así as cousas non significa que teñan que seguir séndoo”. Ese libro está escrito na lingua do pobo, polo que este pode acceder a el e dubidar…: “Porque onde durante mil anos reinou a fe, precisamente alí reina a dúbida. Todo o mundo di: si , iso está nos libros, pero imos observalo por nós mesmos. Aquilo do que nunca se dubidou, hoxe ponse en dúbida” “O noso novo arte da dúbida encantou á gran masa. Arrancounos o telescopio das mans e enfocouno contra os seus torturadores. Estes homes egoístas e brutos, que aproveitaron avidamente para si os froitos da ciencia, notaron ó mesmo tempo que a fría mirada da ciencia dirixíase cara esa miseria milenaria, pero artificial, que podía ser terminantemente anulada se se lles anulaba a eles”.


Brecht tamén destaca as ansias de Galileo de aprender, investigar, e coñecer… pero tamén as “astucias” e “artimañas” ás que ten que recorrer para obter os cartos necesarios non só para investigar senón simplemente para sobrevivir.


Sen dúbida esta obra denuncia aberta e frontalmente á Igrexa, e -¡en tantas ocasións!- a súa actitude hipócrita, tal como se pode observar nesta cita posta en boca do papa: “Se non hai Deus, hai que inventalo”. Obsérvase que actúa por intereses puramente egoístas e para menter o seu poder político: “agora a maioría da poboación é mantida nun vapor matizado de supersticións e vellas palabras polo seus príncipes, acomodados, clérigos, que solo desexan esconder as súas propias maquinacións”.


Para Brecht, a relixión é aparencia e consolación por medio da salvación, que se fixa nas esferas “cristalinas” do ceo. A loita polo movemento da Terra, a loita polo sistema solar é una loita por desfacer ese ceo, ese mundo ideal no que todas as persoas teñen un cometido determinado.

Ti ves! Qué ves?Non ves nada. Só abres moito os ollos.
Abrir moito os ollos non é ver




“A vida de Galileo” de Bertolt Brecht por MARÍA VENCES para o club de lectura do IES Otero Pedrayo de Ourense. Se queredes máis información: http://aiptolomeotolomeu.blogspot.com/.

viernes, 4 de diciembre de 2009



Aristarco (310 a. C. - 230 a. C.) foi un astrónomo e matemático grego, nacido en Samos, Grecia.

É a primeira persoa que propón o modelo heliocéntrico do Sistema Solar, colocando o Sol, e non a Terra, no centro do universo.
Xa que presenciou no modelo geocéntrico que algunos planetas como Venus e, sobre todo, Marte, describían traxectorias errantes no ceo, é dicir, ás veces
movíanse adiante e atrás. O que era un problema, pois a tradición aristotélica dicía que todos os movementos e as formas do ceo eran círculos perfectos.

As ideas astronómicas non foron ben recibidas e pronto foron refugadas. O modelo que dominaba era a Teoría geocéntrica de Aristóteles desenvolvida a fondo anos máis tarde por Ptolomeo. Non foi ata Copérnico, uns mil setecentos anos máis tarde, que empezou a exporse o modelo heliocéntrico como unha alternativa consistente.




Aristarco tamén fixo investigacións a cerca da distacia ó sol e a distacia á lúa e o seu tamaño. Como se ve no diagrama adxunto. Aristarco calculou o ángulo entre o Sol e a Lúa (beta) cando esta se atopaba no primeiro ou último cuarto. É dicir, cando alfa medía 90º. Entón medindo alfa podía resolver o rectángulo. Observou que a distancia Terra-Sol era moito maior que a Terra-Lúa e que, por conseguinte, o Sol tiña que ser moito máis grande pois sabemos que tanto o disco solar como o lunar teñen un diámetro aparente duns 32 minutos de arco. Foi quizá a idea dun Sol tan grande a que lle induciu a pensar que debían ser o resto de corpos máis pequenos os que orbitaran ao seu ao redor

Do modelo heliocéntrico de Aristarco só quédannos as citas de Plutarco e Arquímedes. Os traballos orixinais probablemente perdéronse nun dos varios incendios que padeceu a biblioteca de Alexandría